به گزارش قدس آنلاین، این نشست دوردوم کنفرانس بغداد است که در آگوست سال۲۰۲۱ عنوان آن «کنفرانس همکاری ومشارکت» بود. یکی از موضوعاتی که مورد توجه و گمانه‌زنی‌های رسانه‌ها قرار گرفته، بحث احتمال دیدار مقامات ایرانی و سعودی در حاشیه این نشست مهم است. البته روزگذشته خبرهای منتشر شده حاکی از آن بود که برنامه‌ای برای دیداروزیرخارجه ایران با ولیعهد سعودی تنظیم نشده است؛، اما باید منتظر حواشی این کنفرانس ماند.
دعوت از ایران و تأکید حضور آن در این نشست حکایت از این دارد برخلاف تلاش برخی از کشورهای غربی برای به انزوا کشاندن ایران در عرصه بین‌المللی و منطقه، تهران بازیگری غیرقابل اجتناب است وحضور آن برای کمک به فرایندهای منطقه‌ای و بین‌المللی یک ضرورت است. سفیر سابق کشورمان در اردن معتقد است جمهوری اسلامی ایران باید با جدیت نسبت به تفهیم اتهامات و جنایات عربستان سعودی در وقایع اخیر کشورمان اقدام کند.
منطقه و پارادوکس‌های چالش‌ساز
دکتر مصطفی مصلح‌زاده، سفیر سابق کشورمان در اردن ضمن گفت‌وگو با خبرنگار قدس در پاسخ به این پرسش که حضور وزیرامورخارجه کشورمان در «نشست امان» را باید در چارچوب کدام فرایند تحلیل کنیم، با اشاره به فرایندهای پارادوکسیکال در تحولات منطقه غرب‌آسیا به مواردی از این دست اشاره کرد.
نماینده سابق کشورمان در اردن با بیان اینکه وجود پارادوکس‌ها بر تحولات منطقه، رفتارهای دیپلماتیک را پیچیده‌تر می‌کند، افزود: به عنوان مثال پارادوکس استقلال یا وابستگی در بین کشورهای عرب منطقه و حاشیه خلیج فارس به‌خصوص عربستان که معروف به گاو شیرده آمریکا بود، مشهود است.
این کارشناس ارشد روابط بین‌الملل با اشاره به گردش دیپلماتیک ریاض به سمت چین و روسیه و تلاش سعودی‌ها برای کاهش وابستگی به آمریکا، در ادامه عنوان‌هایی همچون پارادوکس روابط ایران و عربستان بر مبنای سازش سیاسی و دیپلماتیک یا واگرایی اعتقادی و مذهبی، پارادوکس نگاه نژادپرستانه برخی دولت‌های عربی نسبت به ایران و نگاه آن‌ها به واکنش ایران به عنوان یک وزنه منطقه‌ای نسبت به تحولات کشورهای همسایه را ازجمله عناوین چالش‌آفرین برای دیپلماسی منطقه‌ای غرب آسیا دانست.
مصلح‌زاده مسئله جدال منطقه‌ای تهران و ریاض برای برتری منطقه‌ای و اختلاف‌نظر دو کشور بر سر مسئله تولید و قیمت‌گذاری نفت را از دیگر پارادوکس‌های حاکم بر دیپلماسی غرب آسیا دانست و بیان کرد: در نوع نگاه به حاکمیت‌ها نیز شاهد حمایت تمام قد عربستان سعودی از دیکتاتورها هستیم تا آنجا که در کودتای مصر و همچنین در قضایای سقوط بن علی در تونس و حمایت از دیکتاتور یمن شاهد نقش‌آفرینی فعال سعودی‌ها هستیم. وی ادامه می‌دهد: اما در مقابل جمهوری اسلامی ایران با حمایت از دموکراسی و خیزش‌های ملت‌ها در غزه، لبنان، یمن و بحرین همواره نشان داده است دیپلماسی مبتنی بر حقوق بشر را دنبال می‌کند.
سناریوهای ایران در مقابل عربستان
این دیپلمات ارشد وزارت امورخارجه معتقد است در چنین شرایطی دیپلماسی امنیت و حفظ حقوق متقابل کارساز است.
مصلح زاده با اشاره به تلاش شبانه‌روزی عربستان با اقدامهای رسانه‌ای، حمایت مالی از تروریسم و فعالیت بین‌المللی برای براندازی یا تجزیه جمهوری اسلامی ایران در ماه‌های اخیر با طرح این پرسش که تهران در کنفرانس پیش رو چه رویکردی را باید در دیپلماسی خودش نسبت به ریاض برگزیند، سه سناریو را مطرح می‌کند.
وی می‌گوید: سناریوی اول آن است که ایران از عربستان سعودی مابه‌ازای خسارت‌های وارد شده به کشور در فرایند حمایت ریاض از اغتشاشات اخیر را مطالبه کند و در صورت پذیرش پرداخت این خسارت‌ها روابط به حالت «روابط صفر» برسد. در این حالت ایران تصمیم خواهد گرفت دوستی دو کشور در چه نقطه‌ای از سرگیری شود و این حالت را یکی از حالات مطلوب برای حفظ منافع ملی دانست.
مصلح‌زاده در تشریح سناریوی دوم تأکید کرد؛ سناریوی دوم بر سازش، دوستی و استمرار مسالمت آمیز روابط تأکید دارد و این سناریو به منزله خطر تکرار تهدید امنیت ملی است. وی در ادامه تأکید می‌کند پیام دیپلماسی سازش برای دشمن این است که آن‌ها در آینده بازهم به خودشان اجازه تکرار اقدامهای ضدامنیتی و مغایر با حقوق بین‌الملل را می‌دهند.
زمان و نیاز به دیپلماسی اقدام‌متقابل
سفیر سابق ایران در اردن با توضیح سناریوی سوم، با اشاره به تلاش برخی گروه‌های خرابکار تحت حمایت رسانه‌های عربستان سعودی برای اقدام تجزیه‌طلبانه و همراهی داعش با این تروریست‌ها در فرایند آموزش و تمرین آن‌ها برای ضربه زدن به امنیت کشور گفت: در صورت قبول نکردن پرداخت خسارت از سوی ریاض به تهران در ازای فتنه‌گری و جنایات اخیر در کشور، راه حل منطقی آن است که دستگاه سیاست خارجی کشورمان با دیپلماسی مقابله به مثل نسبت به ریاض تصمیم‌گیری کند.
وی افزود: تلاش عربستان سعودی برای براندازی و تخریب امنیت ملی غیرقابل اغماض است و نباید به‌سادگی از کنار آن گذشت.
مصلح‌زاده در انتها با اشاره به تجربه ترکیه برای دریافت مابه‌ازای حضور تروریست‌های ضد این کشور در سوئد و فنلاند در قضیه عضویت این کشورها در پیمان ناتو گفت: جمهوری اسلامی ایران باید با جدیت نسبت به اقدام قانونی و تفهیم اتهام عربستان به دلیل اقدام علیه امنیت ملی ایران و نقض حقوق بین‌الملل از سوی ریاض موضع‌گیری صریح داشته باشد.
خبرنگار: حسین محمدی اصل
نظر شما